Nitel ve nicel araştırma nedir? Aralarındaki farklar nelerdir?
NİCEL ARAŞTIRMA
Nicel araştırma; olgu ve olayları nesnelleştirerek gözlemlenebilir, ölçülebilir ve sayısal olarak ifade edilebilir bir şekilde ortaya koyan bir araştırma türüdür.
Biyoloji, kimya, fizik, mühendislik gibi doğa bilimleri alanlarında araştırmalar gözlem ve ölçmeye dayanır. Gözlem ve Ölçmelerin tekrarlanabildiği ve objektif yapıldığı araştırmaya niceliksel (sayısal) “Quantitative” araştırma denir. Niceliksel araştırma yönteminde, araştırılan konuya ilişkin, evreni temsil edecek örneklemden sayısal sonuçlar elde edilmektedir. Nicel araştırma yönteminde, araştırma evreninin araştırma konusu hakkındaki fikrinin yönü sorgulanmaktadır. Yani, konu hakkında yoğun bir analiz değil aksine, daha yüzeysel daha çok sayısal verilere saptanmaktadır. Nicel araştırmalarda sayısal temsili yet söz konusu olduğundan araştırma evrenini temsil edecek örneklemin hatasız tespit edilmesi ve bu örnekleme doğru soruların sorulması önemlidir. Nicel araştırma yöntemlerinin üstün bir tarafı objektif olmalarıdır. Bu yöntemlerin uygulamalarında belgeler bir araştırmacı grubu tarafından incelenebilmektedir.
Nicel Araştırmada Amaç Nedir?
Bireylerin toplumsal davranışlarını gözlem, deney ve test yoluyla nesnel bir şekilde ölçmek ve sayısal verilerle açıklamaktır.
Nicel Araştırma ile Ne kadar? Ne miktarda? Ne kadar sık? Ne kadar yaygın? Vb. sorulara cevap arar.
Niceliksel Araştırma Modelleri:
- Deneysel Model
- Betimsel Model
- Bağıntısal Model
- Nedensel-Karşılaştırma Modeli
- Tarihsel Yöntem
1. Deneysel Model: İki ya da daha fazla grup üzerinde yapılan uygulamaların, belli değişkenler açısından etkilerinin farklılaşma boyutu incelenir. İstatistiksel teknikler yardımıyla gruplar arası karşılaştırmalar yaparak sonuca ulaşılır.
2. Bağıntısal Model: İki ya da daha fazla değişken arasında ilişki olup olmadığını incelemek amacıyla kullanılır.
3. Nedensel-Karşılaştırma Modeli: Belli bir değişken açısından farklılaşan grupları birbiriyle karşılaştırmak amaçlanır.
4. Tarihsel Model: Geçmişteki bir olayın durumu ve bu olayın mevcut durumu üzerindeki etkilerinin incelenmesidir.
Nicel Araştırmanın Avantajları:
- Genelleştirilebilir sonuçlar üretilir.
- Farklı gruplar arasında farklılaştırma yapabilir.
- Kuramların doğruluk derecesi tespit edilir.
- Belirli bir yapı içindeki ilişkilerin incelenmesine yarar.
Sınırlılıkları:
- Mükemmel örneklem almak güçtür.
- Yeteri sayıda veri toplamak güçtür.
- Mükemmel ölçüm şartları her zaman sağlanamaz.
- Ölçme aracı önyargı da yansıtır.
- Model dışındaki veriler ile ilgilenmez.
NİTEL ARAŞTIRMA
Nitel araştırma; gözlem, görüşme ve doküman analizi gibi nitel veri toplama yöntemlerinin kullanıldığı, algılandığı ve olayların doğal ortamda gerçekçi ve bütüncül bir biçimde ortaya konmasına yönelik bir sürecin izlendiği araştırma türüdür.
Psikoloji, sosyoloji, antropoloji, eğitim gibi sosyal bilim alanlarında insan ve toplum davranışları incelenmektedir. Genellemenin öncelikli amaç olmadığı nitel ölçme yöntemlerinin (gözlem, görüşme) kullanıldığı kavram ve kuram oluşturmaya yönelik modellerdir. Bu davranışları sayılarla açıklamak zordur, ölçümler bize kaç kişinin nasıl davrandığını gösterir; ama “Niçin?” sorusuna cevap veremez. İnsan ve grup davranışlarının “Niçin” ’ini anlamaya yönelik araştırmalara niteliksel ”Qualitative” araştırma denir.
Nitel Araştırmada Amaç: İnsanların kendi toplumsal dünyalarını nasıl kurmakta, oluşturmakta olduğunu anlamak ve içinde yaşadıkları toplumsal dünyayı nasıl algıladıklarını yorumlamaya çalışmaktadır.
Nitel Araştırma ile – Niçin? – Nasıl? – Ne şekilde? sorularına cevap aranır.
Nitel Araştırmada Sorular:
- İnsan niçin böyle davranır?
- Yargılar ve davranışlar nasıl oluşur?
- İnsanlar çevrelerinde olup bitenden nasıl etkilenir?
- Kültürler niçin ve nasıl gelişir?
- Sosyal gruplar arasındaki farklar nelerdir? Vb.
Nitel Araştırma Yöntemleri:
Fenomenoloji – Etnografi – Gömülü Teori – Örnek Olay
1. Fenomenoloji: Olaylar, durumlar, deneyimler veya kavramlar olabilir. Örneğin; İşletme yönetimi programı öğrencisinin Makro dersine karşı olumsuz tutumlarının sebeplerinin belirlenmesi.
2. Etnografi: Bir halkın, bir kültürün grubunun gelenekleri, inançları birbiriyle bağlantıları vs. betimlenmesidir. Örneğin; İşletme yönetimi programı öğrencisinin Makro dersine katılım düzeylerinin belirlenmesi.
3. Gömülü Teori: Araştırmacı veri toplarken veya yorumlarken verilerin içine gömülü olan teoriyi ortaya çıkartır ve araştırma boyunca yeni kavram ve teorilere ulaşabilir. Örneğin; Öğrencilerin kesirlerde bölme işlemi yaparken kullandıkları yöntem ve modellerin incelenerek kesirlerle bölme işleminde kullanılabilecek bir yöntemin belirlenmesi.
4. Örnek Olay: Özel bir durumun derinlemesine incelenmesi. Örneğin; Bir öğrencinin kitap okumakta yaşadığı sorunların belirlenmesi
Nitel Araştırmanın Avantajları:
- Özel durumun “gerçekliğini” yansıtır.
- Sonuçlarla kuram üretilmesi kolaydır.
- Farklı faktörlerin anlaşılmasını sağlar.
- Araştırma sonuçlarının uygulanabilirliği daha yüksektir.
Sınırlılıkları:
- Deneklerin yaşadıkları deneyimleri olduğu şekliyle ifade etmeleri zordur.
- Verilerin analizinde bireylerin sahip oldukları, önyargı da yer alır.
Aralarındaki Farklar
| Nicel Araştırma | Nitel Araştırma |
| Varsayım Açısından Farklar | |
| Gerçeklik nesneldir | Gerçeklik oluşturulur |
| Asıl olan yöntemdir | Asıl olan çalışılan durumdur |
| Değişkenler kesin sınırlarıyla saptanabilir ve aralarındaki ilişki ölçülebilir | Değişkenler karmaşık ve iç içe geçmiştir ve aralarındaki ilişkileri ölçmek zordur |
| Araştırmacı olay ve olgulara dışarıdan bakar, nesnel bir tavır geliştirir. | Araştırmacı olay ve olguları yakından izler, katılımcı bir tavır geliştirir |
| Amaç Açısından Farklar | |
| Genelleme | Derinlemesine betimleme |
| Tahmin | Yorumlama |
| Nedensellik ilişkisini açıklama | Aktörlerin bakış açılarını anlama |
| Yaklaşım Açısından Farklar | |
| Kuram ve hipotez ile başlar | Kuram ve hipotez ile son bulur |
| Deney, manipülasyon ve kontrol | Kendi bütünlüğü içinde doğal |
| Standardize edilmiş veri toplama araçları kullanma | Araştırmacının kendisinin veri toplama aracı olması |
| Parçaların analizi | Örüntülerin ortaya çıkması (pattern) |
| Uzlaşma ve norm anlayışı | Çokluluk ve farklılık anlayışı |
| Verilerin sayısal göstergelere indirgenmesi | Verilerin derinlik ve zenginlikleri içinde betimlenmesi |
| Araştırmacını Rolü Açısından Farklar | |
| Olgu ve olayların dışında, yansız ve nesnel | Olgu ve olaylara dahil, öznel bakış açısı olan ve empatik |
Daha fazla bilgi için: